Mất cân bằng cơ bắp là vấn đề không chỉ quan trọng với người tập thể thao nói riêng mà với những người bình thường, trong cuộc sống hằng ngày cũng rất quan trọng.
I. Vậy mất cân bằng cơ bắp là gì?
Cơ thể con người có tất cả tổng cộng khoảng 600 nhóm cơ lớn nhỏ khác nhau chia thành các nhóm đối xứng trên trục cơ thể như cơ bên trái phải, cơ trong ngoài, cơ trước sau, cơ trên dướu tạo thành "Các cặp cơ đối kháng trong chuyển động của cơ thể", trên cơ thể chúng ta khi chuyển động luôn cần sự phối hợp của 2 loại cơ bắp là antagonist và agonist (gọi là cặp cơ đối nghịch).
Ví dụ khi muốn co cánh tay lên, ngoài chuyển động của cơ tay trước kéo cẳng tay về gần vai, thì tay sau cũng cần tác động 1 lực nhất định để ổn định khớp khuỷu tay.
Theo tài liệu của chuyển động học Kinesiology thì mất cân bằng cơ bắp có thể được hiểu là sự không đều nhau giữa antagonist và agonist.
Khi các cơ bắp xung quanh khớp tạo ra các lực kéo không đều nhau (Thắt chặt hơn hoặc yếu hơn bình thường), làm khớp không ở trạng thái bình thường gây ra sự hạn chế di chuyển của khớp.
Như đã thấy trong hình, khi 1 cơ co quá chặt, nó có xu hướng làm khớp xương quay về hướng đó (Có thể là động thời 1 cơ co mạnh và 1 cơ yếu).
Mất cân bằng cơ bắp thường thấy có 2 dạng là:
1. Mất cân bằng bên này và bên kia (Tiêu biểu là vai cao - vai thấp)
2. Mất cân bằng cơ đối nghịch (Tiêu biểu là tình trạng khép vai (2 vai ép về trước và sát nhau) do mất cân bằng nhóm cơ mặt trước và mặt sau xung quanh khớp vai)
Nguyên nhân của các tình trạng này không bao gồm các vấn đề do bẩm sinh, ví dụ như lệch đốt sống, lệch vai bẩm sinh
Mất cân bằng cơ bắp gây ra những căng thẳng lên khớp xương, dây chằng. Với người tập thể thao nó có thể gây ra các cơn đau hoặc chấn thương khi tập luyện..
II. Nguyên nhân của mất cân bằng cơ bắp
Có 2 nguyên nhân cơ bản
1. Đó là do nguyên nhân các vận động lặp đi lặp lại theo 1 hướng cố định hoặc thói quen tư thế sai trong sinh hoạt hằng ngày gây ra. (nguyên nhân này là thường gặp nhất).
những thói quen thường hay dễ dẫn đến mất cân bằng cơ như ngồi làm việc sai tư thế, ngồi bắt chéo chân,..
2. Đó là cách tiếp cận thần kinh. Chúng ta đều biết thần kinh có ảnh hướng rất lớn đến cơ bắp. Ở những người bị mất 1 phần chức năng thần kinh thì cơ bắp ở phần đó cũng bị ảnh hưởng..
VD có nhiểu người bị mất sự điều vận cơ một bên cơ cổ trái dẫn đến đầu bị kéo lệch hoàn toàn về phía bên phải.
III. Các cơ bị co và bị yếu thường gặp
1. Các cơ thường bị co
- phần trên cơ thang
- nhóm gân kheo
- thắt lưng chậu
- cơ thẳng đùi
- cơ hình lê
- cơ dựng cột sống
..............
2. Các cơ thường bị yếu
- phần giữa và phần dưới của cơ thang
- cơ mông lớn
- cơ mông nhỡ
- cơ nhiều nhánh
- cơ ngang bụng
..........................,
IV. Mất cân bằng cơ trong tập luyện thể thao
Trong tập luyện thể việc mất cân bằng cơ thường xảy ra rất nhiều
Việc chuyển động cơ trong tập luyện thể thao thường theo các chiều chuyển đối xứng
Tuy nhiên có nhiều người chơi thể thao hay vận động viên thể thao có xu hướng chỉ sử dụng thiên 1 bên trục đối xứng.
VD trong yoga có các tư đối xứng hai bên như chiến binh 1,2, tam giác nghiêng nhưng có nhiều người chỉ tập một hướng bên phải mà bỏ hướng bên trái. Cũng có nhiều người chỉ tập backbend nhưng không tập đối xứng tư thế gập về phía trước.
Các tư thế vặn xoay xoắn 2 chiều thì người tập chỉ xoay xoắn một chiều. Tất cả những tình trạng tập luyện như vậy trong một thời gian nhất định đều dẫn đến tình trạng mất cân bằng cơ dẫn đến tình trạnh mất cân đối lệch trục cơ thể.
Có thể bạn quan tâm: Chứng cứng cơ bắp và các phương pháp điều trị.
---
Chép lại từ FB TS. Đàm Anh Tuấn
Chuyên ngành vận động học và y học TDTT
Giảng viên khoa y sinh trường ĐH TDTT TP. HCM
Chuyên khoa YHCT
HLV yoga liên đoàn Yoga
Coach cấp 3 Training Fitness & thể hình.
